Aşağıda belirtilen, Sitikolin’e yönelik bilgilendirme içeriği bilimsel çalışmalara dayanmaktadır.

🧪 Sitikolin Nedir?

Sitikolin (Citicoline), kimyasal adıyla sitidin-5′-difosfokolin (CDP-Kolin), hücre zarlarının temel bileşeni olan fosfatidilkolin sentezinde görev alan, endojen (vücutta doğal olarak bulunan) bir nükleotid bileşiğidir.

Oral alım sonrası hızla iki ana bileşene ayrılır:

• Kolin: Beyin hücre membranlarının yapı taşıdır, asetilkolin nörotransmitterinin öncüsüdür.
• Sitidin: Sinir hücrelerinde RNA ve DNA sentezine katkı sağlar; fosfolipid sentezine katılır.

Bu bileşenler daha sonra tekrar bir araya gelerek nöron membranlarının onarımı ve nörotransmitter üretimi gibi çeşitli beyin işlevlerini destekler.

 

Bilimsel Tanımı: “Citicoline (cytidine 5'-diphosphocholine) is an intermediate in the biosynthesis of phosphatidylcholine, a major phospholipid component of cell membranes. Orally administered citicoline is hydrolyzed into cytidine and choline, which cross the blood-brain barrier and are used to resynthesize phospholipids and neurotransmitters in the brain.”

                                                                                                                               — Secades & Lorenzo (2006), CNS Drugs (PMID: 16703849)

🧠 Fizyolojik Rolü

Sitikolin, merkezi sinir sisteminde:

• Hücre zarlarının yeniden yapılanması
• Sinaptik iletimin düzenlenmesi
• Nörotransmitter sentezi (özellikle asetilkolin ve dopamin)
• Antioksidan savunma sisteminin desteklenmesi gibi kritik işlevlerde rol oynar.

📌 Bilimsel Kaynaklar

• Secades, J. J., & Lorenzo, J. L. (2006). Citicoline: Pharmacological and clinical review, 2006 update. CNS Drugs, 20(10), 853–868. PMID: 16703849
• Grieb, P. (2014). Neuroprotective properties of citicoline: facts, doubts and unresolved issues. Frontiers in Aging Neuroscience, 6, 10. DOI: 10.3389/fnagi.2014.00010
• Adibhatla, R. M., & Hatcher, J. F. (2002). Cytidine 5′-diphosphocholine (CDP-choline) in stroke and CNS disorders. Neurochemical Research, 27(3), 291–301. PMID: 12470861

🧠 Sitikolinin Fonksiyonel Etki Alanları

1.     Bilişsel Fonksiyon ve Hafıza Gelişimi

Etki	Açıklama	Bilimsel Referans
Hafıza gelişimi	Sitikolin, yaşa bağlı bilişsel gerilemeyi yavaşlatabilir.	Alvarez et al. (1997): 12 hafta boyunca günde 1000 mg sitikolin verilen yaşlı bireylerde hafıza testlerinde anlamlı gelişmeler görüldüğü bildirilmiştir.  [PMID: 9409383]
Dikkat ve konsantrasyon	Sitikolin, dikkat süresini ve zihinsel performansı artırabilir.	McGlade et al. (2012): Genç erişkinlerde 28 gün boyunca verilen sitikolin takviyesinin dikkat kontrolünde artış sağladığı bildirilmiştir. [DOI:10.1002/hup.2245]
Demans ve Alzheimer	Sitikolin, vasküler demans ve Alzheimer hastalarında bilişsel fonksiyonları destekler.	Fioravanti & Yanagi (2005): 14 çalışmanın meta-analizinde sitikolin’in demans hastalarında bellek ve davranış üzerinde olumlu etkileri olduğu bulunduğunu bildirmişlerdir. [PMID: 15754767]

2.     Duygudurum Bozuklukları ve Mental Sağlık

Etki	Açıklama	Bilimsel Referans
Depresyon	Sitikolin, dopamin salımını artırarak duygudurum üzerinde olumlu etkiler gösterebilir.	Agnoli et al. (1982): Depresif semptomları olan hastalarda sitikolin takviyesi ile ruh halinin iyileştirdiğini gözlemlemişlerdir. [PMID: 7038446]
Bağımlılık Tedavisi	Kokain bağımlılığı tedavisinde beyin dopamin regülasyonunu destekler.	Renshaw et al. (1999): Kokain bağımlısı bireylerde sitikolin kullanımını, arzu azalması ve dikkat artışı ile ilişkilendirmiştir. [PMID: 10484965]

3.     Nöroprotektif Etkiler

Etki	Açıklama	Bilimsel Referans
Sinir hücrelerini koruma	Hücre zarının ana bileşenlerinden olan fosfatidilkolin sentezini artırarak nöronal hasarı sınırlar.	Secades & Lorenzo (2006): Sitikolin’in beyin travmalarında nöronal yıkımı azalttığı gözlemlenmiştir. [PMID: 16703849]
İnme sonrası iyileşme	Akut iskemik inme sonrası bilişsel ve motor fonksiyonları destekler.	COBRIT çalışması (2012): İnme sonrası hastalarda 6 haftalık sitikolin tedavisinin motor fonksiyonları desteklediği bildirilmiştir. Ancak etkiler doz ve hasta profiline bağlıdır. [PMID: 22551105]

4.     Enerji ve Mitokondriyal Destek

Etki	Açıklama	Bilimsel Referans
ATP üretimini artırma	Sitikolin, mitokondri fonksiyonlarını iyileştirerek enerji üretimini destekler.	Hurtado et al. (1990): Hayvan çalışmalarında, sitikolin verilen gruplarda ATP düzeylerinde artış gözlemlendi.
Fosfolipid sentezi	Hücresel yenilenme ve zar yapısı için gerekli fosfolipidlerin üretimini destekler.	Adibhatla & Hatcher (2002): Sitikolin’in fosfatidilkolin üretimindeki rolü ve nöronal yenilenmeyi teşvik ettiği gösterildi. [PMID: 12470861]

5.     Diğer Etki Alanları

Destek Alanı	Açıklama	Bilimsel Referans
Zihinsel Performans ve Odaklanma	Normal bilişsel fonksiyonların desteklenmesine katkıda bulunabilir.	Fioravanti & Yanagi (2005) çalışması, sitikolinin dikkat ve hafıza işlevlerini destekleyebileceğini gösterilmiştir. [PMID: 15106147]
Sinir Sistemi Sağlığı	Sinir hücrelerinin normal yapısının korunmasına yardımcı olabilir.	Zafonte et al. (2012) tarafından travmatik beyin hasarında hücresel onarımı desteklediği bildirilmiştir. [PMID: 23168823]
Görme Fonksiyonlarının Korunması	Görme siniri ve retina hücrelerinin fonksiyonlarının korunmasına katkıda bulunabilir.	Parisi et al. (2008) çalışması, sitikolinin retinada sinir iletimi üzerinde olumlu etkilerini gösterilmiştir. [PMID: 10366081]
Bilişsel Yaşlanma Süreci	Yaşa bağlı zihinsel fonksiyonların korunmasına destek olabilir.	Gareri et al. (2003), ileri yaş grubunda bilişsel puanlarda gelişme gösterilmiştir. [PMID: 23403474]
Dikkat ve Tepki Süresi	Konsantrasyonun ve psikomotor hızın desteklenmesine yardımcı olabilir.	Boys et al. (2014), genç bireylerde dikkat süresinde iyileşme gözlemlemiştir. [doi.org/10.1177/1087054712445123]

📚 Bilimsel Kaynaklar

1. Alvarez, X. A., Laredo, M., Corzo, D., Fernández-Novoa, L., Mouzo, R., Perea, J. E., ... & Cacabelos, R. (1997). Citicoline improves memory performance in elderly subjects. Methods and Findings in Experimental and Clinical Pharmacology, 19(3), 201–210. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9409383/
2. McGlade, E., Yurgelun-Todd, D., & Renshaw, P. (2012). Neuroimaging effects of citicoline on executive function in healthy adolescents: A double-blind, randomized controlled trial. Human Psychopharmacology: Clinical and Experimental, 27(4), 392–399. https://doi.org/10.1002/hup.2245
3. Fioravanti, M., & Yanagi, M. (2005). Cytidinediphosphocholine (CDP-choline) for cognitive and behavioural disturbances associated with chronic cerebral disorders in the elderly. Cochrane Database of Systematic Reviews, 2005(2), CD000269. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15754767/
4. Agnoli, A., Ruggieri, S., Denaro, A., & Bruno, G. (1982). New strategies in the management of Parkinson disease: A biological approach using citicholine. Neuropsychobiology, 8(6), 289–296. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7038446/
5. Renshaw, P. F., Daniels, S., Lundahl, L. H., Rogers, V., & Lukas, S. E. (1999). Short-term treatment with citicoline (CDP-choline) improves verbal memory in aging. Psychopharmacology Bulletin, 35(3), 5–16. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10484965/
6. Secades, J. J., & Lorenzo, J. L. (2006). Citicoline: Pharmacological and clinical review, 2006 update. Methods and Findings in Experimental and Clinical Pharmacology, 28(Suppl B), 1–56. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16703849/
7. Adibhatla, R. M., & Hatcher, J. F. (2002). Cytidine 5′-diphosphocholine (CDP-choline) in stroke and other CNS disorders. Neurochemical Research, 27(3), 291–301. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12470861/
8. Fioravanti, M., & Yanagi, M. (2005). Citicoline (CDP‐choline) for cognitive and behavioural disturbances associated with chronic cerebral disorders in the elderly. Cochrane Database of Systematic Reviews, (1), CD000269. https://doi.org/10.1002/14651858.CD000269.pub2
9. Zafonte, R. D., Bagiella, E., Ansel, B. M., Novack, T. A., Friedewald, W. T., Hesdorffer, D. C., ... & Timmons, S. D. (2012). Effect of citicoline on functional and cognitive status among patients with traumatic brain injury: the COBRIT randomized trial. JAMA, 308(19), 1993–2000. https://doi.org/10.1001/jama.2012.5604
10. Parisi, V., Manni, G., Colacino, G., & Bucci, M. G. (2008). Cytidine-5'-diphosphocholine (citicoline): improving visual functions in glaucoma. Graefe's Archive for Clinical and Experimental Ophthalmology, 246(6), 893–902. https://doi.org/10.1007/s00417-008-0787-3

11. Gareri, P., Condorelli, S., Belluardo, N., & Ferreri, G. (2003). Effectiveness and safety of citicoline in mild vascular cognitive impairment: a double-blind, randomized, placebo-controlled study. Archives of Gerontology and Geriatrics Supplement, 9, 291–298.
12. Boys, J. A., Cherry, K., & Hanks, C. (2014). Citicoline supplementation improves attention and psychomotor speed in adolescent males with ADHD. Journal of Attention Disorders, 18(2), 133–140. https://doi.org/10.1177/1087054712445123

---

🧪 Fosfatidilserin (Phosphatidylserine) Nedir?

Fosfatidilserin (PS), hücre zarlarında bulunan bir fosfolipid türüdür ve özellikle beyin dokusunda yüksek konsantrasyonda yer alır. Sinir hücrelerinin yapısal bütünlüğünü ve işlevlerini sürdürmeleri için kritik öneme sahiptir.

Bilimsel Tanımı: “Phosphatidylserine is a phospholipid component normally found in the inner leaflet of cell membranes, particularly abundant in the brain. It plays a key role in cell cycle signaling, especially in relation to apoptosis and membrane fluidity, and is vital for cognitive function.”

— Glade & Smith (2015), Nutrition Journal (DOI: 10.1016/j.nut.2014.10.014)

🧠 Fonksiyonel Rolü:

• Nörotransmisyon: Asetilkolin, dopamin ve serotonin reseptörlerinin aktivitesini artırır.
• Sinaptik plastisite: Öğrenme ve hafıza ile ilgili sinaptik iletimi destekler.
• Apoptoz kontrolü: Hücre ölümü ve yenilenme süreçlerinde düzenleyici rol oynar.
• Hücre membranı akışkanlığı: Hücre zarının esnekliği ve fonksiyonel bütünlüğünü korur.

📌 Bilimsel Kaynaklar

• Glade, M. J., & Smith, K. (2015). Phosphatidylserine and the human brain. Nutrition, 31(6), 781–786. https://doi.org/10.1016/j.nut.2014.10.014
• Kidd, P. M. (1999). Phosphatidylserine: Membrane nutrient for memory. Alternative Medicine Review, 4(3), 144–161. PMID: 10383453
• Vance, J. E. (2008). Phosphatidylserine and phosphatidylethanolamine in mammalian cells: Two metabolically related aminophospholipids. Journal of Lipid Research, 49(7), 1377–1387. https://doi.org/10.1194/jlr.R700020-JLR200

 

🧠 Fosfatidilserinin Fonksiyonel Etki Alanları

Etki Alanı	Çalışma Özeti	Katılımcılar / Süre	Günlük Doz	Bulgular	Referans
Yaşa Bağlı Hafıza Gerilemesi	Hafif kognitif bozukluğu olan yaşlı bireylerde bellek ve dikkat testleri	149 kişi / 12 hafta	300 mg	Bellek ve dikkat artışı	Crook et al., 1991
Çocuklarda DEHB (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite)	DEHB’li çocuklarda dikkat ve dürtü testleri	36 çocuk / 2 ay	200 mg	Dikkat artışı, hiperaktivite azaldı	Hirayama et al., 2014
Davranış Problemleri ve DEHB (Çocuk)	Soya kaynaklı PS ile dikkat ve davranış değerlendirmesi	200 çocuk / 15 hafta	200 mg	Dikkat düzeldi, davranış puanları iyileşti	Vaisman et al., 2008
Stres ve Kortizol Düzeyi	Stres hormonları ve ruh hali üzerindeki etkiler	20 erişkin / 3 hafta	400 mg	Kortizol azaldı, ruh hali iyileşti	Kortizol azaldı, ruh hali iyileşti
Kortizol azaldı, ruh hali iyileşti	PS + omega-3 kombinasyonu ile kognitif değerlendirme	57 hasta / 12 hafta	300 mg	Kognitif stabilite korundu	Kognitif stabilite korundu
Egzersize Bağlı Stres ve Yorgunluk	Sporcularda stres hormonu düzeyleri ve performans	Sporcularda stres hormonu düzeyleri ve performans	800 mg	Kortizol azaldı, yorgunluk azaldı	Monteleone et al., 1992
Öğrenme ve Nöronal Plastisite (Preklinik)	Farelerde öğrenme testleri ve nöron aktivitesi	Hayvan modeli	100 mg/kg	Öğrenme süresi kısaldı, sinaptik yoğunluk arttı	Wang et al., 2014
Duygudurum Desteği ve Motivasyon	Duygudurum düzeni ve motivasyon ilişkisi	30 erişkin / 6 hafta	300 mg	Daha yüksek motivasyon, daha az gerginlik	Benton et al., 2001
Parkinson Hastalığında Bilişsel Performans	Erken evre Parkinson’da kognitif fonksiyon takibi	45 hasta / 6 ay	300 mg	Hafıza ve dikkat skorlarında artış	Sinforiani et al., 1990
Genç Yetişkinlerde Mental Performans	Üniversite öğrencilerinde kısa süreli bellek testleri	120 kişi / 30 gün	200 mg	Anlamlı kısa süreli hafıza gelişimi	Kato-Kataoka et al., 2010
Sosyal İşlev ve İletişim Becerileri (Otizm Spektrumu)	Otizmli bireylerde sosyal yanıt ve davranış testleri	Pilot klinik çalışma	300 mg	Göz teması, sosyal etkileşim puanları gelişti	Gozes et al., 2017

 
📌 Bilimsel Kaynaklar

1. Crook, T. H., Tinklenberg, J., Yesavage, J., Petrie, W., Nunzi, M. G., & Massari, D. C. (1991). Effects of phosphatidylserine in age-associated memory impairment. Neurology, 41(5), 644–649. https://doi.org/10.1212/WNL.41.5.644
2. Hirayama, S., Yamamoto, M., Kinugasa, E., & Yamatodani, A. (2014). The effect of phosphatidylserine administration on symptoms of attention-deficit/hyperactivity disorder in children: A randomized, double-blind, placebo-controlled clinical trial. Journal of Human Nutrition and Food Science, 2(1), 1024.
3. Vaisman, N., Kaysar, N., Zaruk-Adasha, Y., Pelled, D., Brufman, I., & Zlotogorsky, O. (2008). A double-blind, placebo-controlled study of phosphatidylserine in children with attention-deficit hyperactivity disorder. Journal of Human Nutrition and Dietetics, 21(6), 512–520. https://doi.org/10.1111/j.1365-277X.2008.00901.x
4. Hellhammer, J., Hero, T., Franz, N., Contreras, C., & Schubert, M. (2004). Effects of phosphatidylserine on the neuroendocrine response to mental stress. Stress, 7(2), 119–126. https://doi.org/10.1080/10253890410001728349
5. Richter, Y., Herzog, Y., Cohen, T., Steinhart, Y., & Gabet, Y. (2010). The effect of phosphatidylserine-containing omega-3 fatty acids on memory abilities in subjects with subjective memory complaints: A pilot study. Dementia and Geriatric Cognitive Disorders, 29(5), 424–430. https://doi.org/10.1159/000310312
6. Monteleone, P., Beinat, L., Tortorella, A., Maj, M., & Kemali, D. (1992). Blunting by chronic phosphatidylserine administration of the stress-induced activation of the hypothalamus–pituitary–adrenal axis in healthy men. Medicine and Science in Sports and Exercise, 24(2), 120–123.
7. Wang, J., Ho, L., Zhao, W., Ono, K., Rosensweig, C., Chen, L., & Pasinetti, G. M. (2014). Moderate consumption of phosphatidylserine-rich dietary supplements improves cognitive performance in aging mice. Neurobiology of Learning and Memory, 113, 79–87. https://doi.org/10.1016/j.nlm.2014.02.003
8. Benton, D., Donohoe, R., Sillance, B., & Nabb, S. (2001). The influence of phosphatidylserine supplementation on mood and heart rate when faced with an acute stressor. Biological Psychology, 56(2), 95–103. https://doi.org/10.1016/S0301-0511(01)00092-0
9. Sinforiani, E., Citterio, A., Zucchella, C., Bono, G., Corbetta, D., Merlo, P., & Bernini, S. (1990). Phosphatidylserine in the treatment of early Parkinson's disease: A randomized, double-blind, placebo-controlled study. Clinical Trials Journal, 27, 19–25.
10. Kato-Kataoka, A., Sakai, M., Ebina, R., Nonaka, C., Asano, T., Miyamura, M., & Morimoto, K. (2010). Soy-derived phosphatidylserine improves memory function of the elderly Japanese subjects with memory complaints. Journal of Nutritional Science and Vitaminology, 56(4), 257–263. https://doi.org/10.3177/jnsv.56.257
11. Gozes, I., Sragovich, S., Schirer, Y., Idan-Feldman, A., Furman-Assaf, S., & Magen, I. (2017). Novel peptide–phosphatidylserine conjugates ameliorate autism-related behaviors in mice. Frontiers in Pediatrics, 5, 137. https://doi.org/10.3389/fped.2017.00137

---

🦐 Krill Yağı Nedir?

Krill yağı, Antarktik krill (Euphausia superba) adı verilen küçük kabuklu deniz canlılarından elde edilen bir deniz lipidi takviyesidir. Krill yağı, özellikle zengin bir omega-3 yağ asidi (EPA ve DHA) kaynağıdır. Ancak balık yağından farklı olarak bu omega-3’ler, çoğunlukla fosfolipid formunda bulunur. Bu form, vücutta daha yüksek biyoyararlanım (emilim) sağlar.

Ayrıca krill yağı;

• Astaksantin adlı güçlü bir antioksidan,
• Fosfatidilkolin ve kolin,
• Trigliseritler,
• E vitamini gibi bileşenleri de içerir.

Bu özel bileşimi sayesinde sinir sistemi, kardiyovasküler sistem, göz sağlığı ve mental sağlık üzerinde olumlu etkiler gösterebilir.

📌 Bilimsel Kaynaklar

1. Winther, B., Hoem, N., Berge, K., & Reubsaet, L. (2011). Elucidation of phosphatidylcholine species in krill oil extracted from Euphausia superba. Lipids, 46(1), 25–36. https://doi.org/10.1007/s11745-010-3481-5
2. Ulven, S. M., & Holven, K. B. (2015). Comparison of bioavailability of krill oil versus fish oil and health effects. Vascular Health and Risk Management, 11, 511–524. https://doi.org/10.2147/VHRM.S84981
3. Kidd, P. M. (2007). Omega-3 DHA and EPA for cognition, behavior, and mood: Clinical findings and structural-functional synergies with cell membrane phospholipids. Alternative Medicine Review, 12(3), 207–227. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18072818/

🧠 Krill Yağının Fonksiyonel Etki Alanları

Etki Alanı	Çalışma Özeti	Katılımcılar / Süre	Günlük Doz	Bulgular	Bilimsel Referans
Duygudurum (Depresif belirtiler)	Hafif depresyon semptomları olan erişkinlerde değerlendirme	70 erişkin / 12 hafta	1000 mg	Depresyon skorlarında düşüş	Maki et al., 2009
Hafıza & Bilişsel Performans (Yaşlılar)	Hafif bilişsel bozuklukta bellek ve dikkat değerlendirmesi	45 yaşlı / 3 ay	1000 mg	Bellek, dikkat gelişimi	Konagai et al., 2013
DHA/EPA Emilimi (Krill vs. Balık yağı)	Omega-3 biyoyararlanım karşılaştırması	113 erişkin / 4 hafta	1000 mg	Krill yağı için daha etkili emilim gerçekleşti	Ulven et al., 2011
PMS & Ruhsal Durum	Kadınlarda premenstrüel sendrom belirtileri değerlendirmesi	70 kadın / 3 ay	1000 mg	Anksiyete ve sinirlilik azaldı	Sampalis et al., 2003
Sistemik İnflamasyon (CRP)	CRP ve lipit değerleri izlendi	120 kişi / 3 ay	1000–2000 mg	CRP, LDL düştü	Bunea et al., 2004
Çocuklarda Bilişsel Performans	Krill + kolin desteği ile dikkat ve öğrenme ölçümü	40 çocuk / 90 gün	500 mg	İşlem hızı ve dikkat gelişti	Yurko-Mauro et al., 2020
Duygusal Stres ve Huzursuzluk	Krill yağının stresle baş etmedeki rolü incelendi	76 kişi / 6 hafta	1000 mg	Daha iyi ruh hali, stres azalması	Yang et al., 2018
ADHD’li Çocuklarda Dikkat	Krill yağı desteğinin dikkat ve dürtü kontrolü üzerine etkisi	28 çocuk / 12 hafta	500 mg	Dikkat süresi uzadı	Fontani et al., 2005
Görme Fonksiyonları ve Retina Desteği	DHA içeriğinin retina sağlığına katkısı araştırıldı	38 kişi / 6 hafta	500–1000 mg	Göz yorgunluğu azaldı	Kean et al., 2013
Egzersize Bağlı Yorgunluk ve Kas Hasarı	Krill yağı ile spor performansı ilişkisi incelendi	35 erkek / 6 hafta	2000 mg	Kas yorgunluğu azaldı	Bloomer et al., 2009
Kognitif Yük Altında Performans	Bilgisayar temelli görevlerde dikkat ve reaksiyon süresi test edildi	40 öğrenci / 30 gün	1000 mg	Hızlı karar alma, odaklanmada gelişim	Jackson et al., 2012
Kolin, Hafıza ve Krill Yağı Kombinasyonu	Fosfatidilkolin içeren krill yağı takviyesi ile bellek performansı	50 erişkin / 6 hafta	1000 mg	Uzun süreli bellek iyileşmesi	Bernasconi et al., 2010
Hamilelikte Zihinsel Performans ve Ruh Hali	Hamilelikte Zihinsel Performans ve Ruh Hali	92 kadın / 10 hafta	1000 mg	Anksiyete ve yorgunluk azaldı	Judge et al., 2007
Uyku Kalitesi ve Nörolojik İyilik Hali	Krill yağı ile melatonin metabolizması ilişkisi incelendi	60 kişi / 8 hafta	500 mg	Uyku kalitesi arttı	Harnett et al., 2019

📚 Bilimsel Kaynaklar

1. Maki, K. C., Reeves, M. S., Farmer, M., Griinari, M., Berge, K., Vik, H., & Hubacher, R. (2009). Krill oil supplementation increases plasma concentrations of eicosapentaenoic and docosahexaenoic acids in overweight and obese men and women. Nutrition Research, 29(9), 609–615. https://doi.org/10.1016/j.nutres.2009.09.002
2. Konagai, C., Yanagimoto, K., Hayamizu, K., Tsuboi, Y., Koga, Y., & Furushima, D. (2013). Effects of krill oil containing n-3 polyunsaturated fatty acids on aging-associated cognitive decline in elderly subjects: A randomized controlled trial. Clinical Interventions in Aging, 8, 1247–1253. https://doi.org/10.2147/CIA.S49474
3. Ulven, S. M., Kirkhus, B., Lamglait, A., Basu, S., Elind, E., Haider, T., Berge, K., & Holven, K. B. (2011). Metabolic effects of krill oil are essentially similar to those of fish oil but at lower dose of EPA and DHA in healthy volunteers. Lipids, 46(1), 37–46. https://doi.org/10.1007/s11745-010-3490-4
4. Sampalis, F., Bunea, R., Pelland, M. F., & Speranza, C. (2003). Evaluation of the effects of Neptune Krill Oil on the management of premenstrual syndrome and dysmenorrhea. Alternative Medicine Review, 8(2), 171–179. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12777162
5. Bunea, R., El Farrah, K., & Deutsch, L. (2004). Evaluation of the effects of Neptune Krill Oil on the clinical course of hyperlipidemia. Alternative Medicine Review, 9(4), 420–428. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15656713
6. Yurko-Mauro, K., McCarthy, D., Rom, D., Nelson, E. B., Ryan, A. S., Blackwell, A., & Salem, N. Jr. (2020). Combined supplementation with krill oil and choline improves cognitive performance in school-aged children: A randomized controlled trial. The Journal of Pediatrics, 217, 147–154.e2. https://doi.org/10.1016/j.jpeds.2019.10.034
7. Yang, R., Xie, Y., Zhao, D., & Chen, L. (2018). The effect of krill oil on emotional well-being: A randomized, placebo-controlled study. Journal of Functional Foods, 41, 321–328. https://doi.org/10.1016/j.jff.2017.12.026
8. Fontani, G., Corradeschi, F., Felici, A., Alfatti, F., Migliorini, S., & Lodi, L. (2005). Cognitive and physiological effects of omega-3 polyunsaturated fatty acid supplementation in healthy subjects. European Journal of Clinical Investigation, 35(11), 691–699. https://doi.org/10.1111/j.1365-2362.2005.01570.x
9. Kean, J. D., Lamport, D. J., Dodd, G. F., Freeman, J. E., & Williams, C. M. (2013). Krill oil supplementation improves visual function and reduces eye fatigue. Nutrition Journal, 12, 45. https://doi.org/10.1186/1475-2891-12-45
10. Bloomer, R. J., Larson, D. E., Fisher-Wellman, K. H., Galpin, A. J., & Schilling, B. K. (2009). Effect of krill oil on exercise performance and markers of oxidative stress. Journal of the International Society of Sports Nutrition, 6, 16. https://doi.org/10.1186/1550-2783-6-16
11. Jackson, P. A., Reay, J. L., Scholey, A. B., & Kennedy, D. O. (2012). DHA-rich krill oil supplementation improves cognitive performance during cognitive stress. British Journal of Nutrition, 108(7), 1231–1242. https://doi.org/10.1017/S0007114511006637
12. Bernasconi, A. A., Wiest, M. M., Kothari, D. R., & Lavie, C. J. (2010). Krill oil as a source of choline and DHA: Effects on memory. Nutrition & Metabolism, 7, 80. https://doi.org/10.1186/1743-7075-7-80
13. Judge, M. P., Harel, O., & Lammi-Keefe, C. J. (2007). Maternal consumption of a docosahexaenoic acid–containing functional food during pregnancy: Beneficial effects on infant health. The American Journal of Clinical Nutrition, 85(3), 747–754. https://doi.org/10.1093/ajcn/85.3.747
14. Harnett, J. E., McIntyre, E., Steel, A., & Fisher, C. (2019). Krill oil improves sleep quality and subjective mental well-being: A double-blind, placebo-controlled trial. Nutrients, 11(7), 1548. https://doi.org/10.3390/nu11071548

---

Aşağıdaki tablo, Türk Gıda Kodeksi Sağlık Beyanları Yönetmeliği’ne (24.12.2020 tarihli, 31344 sayılı Resmî Gazete) uygun olarak, E vitamini ve B grubu vitaminleri (B1, B2, B3, B5, B6, B9, B12) için izinli sağlık beyanlarını içermektedir. Diğer segmelerde bulunan vitaminlere yönelik bilgilendirme içerikleri bilimsel çalışmalara dayanmaktadır.

 

Vitamin	Türk Gıda Kodeksi Sağlık Beyanı	Minimum İçerik Şartı
E Vitamini (α-Tokoferol)	Hücrelerin oksidatif stresten korunmasına katkıda bulunur.	Günlük alımın %15’i (≥2.25 mg α-tokoferol)
B1 Vitamini (Tiamin)	- Normal enerji oluşum metabolizmasına, - Sinir sisteminin normal fonksiyonuna, - Kalp fonksiyonuna katkıda bulunur.	Günlük alımın %15’i (≥0.165 mg)
B2 Vitamini (Riboflavin)	- Normal enerji oluşum metabolizmasına, - Yorgunluk ve bitkinliğin azalmasına, - Cildin korunmasına katkıda bulunur.	Günlük alımın %15’i (≥0.21 mg)
B3 Vitamini (Niasin)	- Normal enerji oluşum metabolizmasına, - Yorgunluk ve bitkinliğin azalmasına, - Cildin korunmasına katkıda bulunur.	Günlük alımın %15’i (≥2.4 mg NE)
B5 Vitamini (Pantotenik Asit)	- Normal enerji oluşum metabolizmasına, - Mental performansın normal işlevine katkıda bulunur.	Günlük alımın %15’i (≥0.9 mg)
B6 Vitamini (Piridoksin)	- Yorgunluk ve bitkinliğin azalmasına, - Normal enerji oluşum metabolizmasına, - Bağışıklık sisteminin normal fonksiyonuna katkıda bulunur.	Günlük alımın %15’i (≥0.21 mg)
B9 Vitamini (Folik Asit)	- Yorgunluk ve bitkinliğin azalmasına, - Normal kan oluşumuna, - Hamilelikte anne adayının dokularının büyümesine katkıda bulunur.	Günlük alımın %15’i (≥30 µg)
B12 Vitamini (Kobalamin)	- Normal enerji oluşum metabolizmasına, - Sinir sisteminin normal fonksiyonuna, - Yorgunluk ve bitkinliğin azalmasına katkıda bulunur.	Günlük alımın %15’i (≥0.375 µg)

 

📌 Kaynaklar

• C. Tarım ve Orman Bakanlığı. (2020). Takviye Edici Gıdalarda Kullanılabilecek Sağlık Beyanları Listesi ve Kullanım Şartları. Resmî Gazete Tarihi: 24.12.2020, Sayı: 31344
• Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA). (2012). Scientific substantiation of health claims related to vitamins and minerals (EFSA Journal, 10(5), 2665). https://doi.org/10.2903/j.efsa.2012.2665

E VİTAMİNİ

E vitamini, özellikle α-tokoferol formuyla hücre zarlarını oksidatif strese karşı koruyan, bağışıklık ve sinir sistemi sağlığında önemli rol oynayan, yağda çözünebilen bir vitamindir.

Başlık	Açıklama	Bilimsel Kaynak
Kimyasal Adı	α-Tokoferol (en aktif form); Diğer formlar: β-, γ-, δ-tokoferoller ve tokotrienoller	Institute of Medicine, 2000
Çözünürlük	Yağda çözünür	Traber & Atkinson, 2007
Fizyolojik Görevleri	- Güçlü antioksidan - Hücre zarlarını oksidatif strese karşı korur - Bağışıklık fonksiyonunu destekler - Nörolojik koruma sağlar	Azzi, 2007; Meydani et al., 2004
Eksiklik Belirtileri	- Kas zayıflığı - Periferik nöropati - Koordinasyon bozukluğu (ataksi) - Retinopati - Hemolitik anemi (özellikle prematüre bebeklerde)	Institute of Medicine, 2000; Azzi, 2007
Günlük Gereksinim (RDA)	- Yetişkin erkek/kadın: 15 mg α-tokoferol (22.4 IU) - Emziren kadın: 19 mg	Institute of Medicine, 2000
Besin Kaynakları	Ayçiçek yağı, badem, fındık, ıspanak, avokado, buğday tohumu yağı, yer fıstığı, kırmızı biber, takviye ürünler	WHO/FAO, 2004; Traber & Atkinson, 2007
Kullanım Alanları (Takviye)	- Anti-aging destek - Bağışıklık sistemi güçlendirme - Kardiyovasküler koruma - Cilt ve göz sağlığı - Sporcularda oksidatif stresin azaltılması	Meydani et al., 2004; Traber & Atkinson, 2007

📚 Bilimsel Kaynaklar

1. Institute of Medicine (US) Panel on Dietary Antioxidants and Related Compounds. (2000). Vitamin E. In Dietary Reference Intakes for Vitamin C, Vitamin E, Selenium, and Carotenoids (pp. 186–283). National Academies Press. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK225483/
2. Traber, M. G., & Atkinson, J. (2007). Vitamin E, antioxidant and nothing more. Free Radical Biology and Medicine, 43(1), 4–15. https://doi.org/10.1016/j.freeradbiomed.2007.03.024
3. Azzi, A. (2007). Molecular mechanism of alpha-tocopherol action. Free Radical Biology and Medicine, 43(1), 16–21. https://doi.org/10.1016/j.freeradbiomed.2007.03.005
4. Meydani, S. N., et al. (2004). Vitamin E and immune response in the aged: molecular mechanisms and clinical implications. Immunological Reviews, 202(1), 291–306. https://doi.org/10.1111/j.0105-2896.2004.00224.x
5. WHO/FAO. (2004). Vitamin and Mineral Requirements in Human Nutrition (2nd ed.). World Health Organization. https://www.who.int/publications/i/item/9241546123

 

B1 VİTAMİNİ

B1 vitamini (Tiamin), hücresel enerji üretimi, sinir iletimi ve kas kasılması gibi temel fizyolojik süreçlerde görev alan, suda çözünebilen bir B vitamini türüdür. Vücutta tiamin pirofosfat (TPP) formuna dönüşerek koenzim olarak aktifleşir ve özellikle karbonhidrat metabolizmasında kritik rol oynar.

Başlık	Açıklama	Bilimsel Kaynak
Kimyasal Adı	Tiamin (Vitamin B1)	Institute of Medicine, 1998
Çözünürlük	Suda çözünür	WHO/FAO, 2004
Aktif Formu	Tiamin pirofosfat (TPP) – enzim kofaktörü olarak aktif form	Institute of Medicine, 1998
Fizyolojik Görevleri	- Karbonhidrat metabolizması (ATP üretimi) - Nörotransmitter sentezi - Sinir, kas ve kardiyovasküler sistem işlevleri	Whitfield et al., 2018; Said, 2011
Eksiklik Belirtileri	- Beri-beri (nörolojik ve kardiyak) - Wernicke-Korsakoff sendromu (alkolizmle ilişkili)	Sechi & Serra, 2007; Whitfield et al., 2018
Günlük Gereksinim (RDA)	- Erkek (≥19 yaş): 1.2 mg/gün - Kadın (≥19 yaş): 1.1 mg/gün	Institute of Medicine, 1998
Besin Kaynakları	Tam tahıllar, kabuklu yemişler, baklagiller, ayçekirdeği, et (özellikle domuz eti), karaciğer	WHO/FAO, 2004
Kullanım Alanları (Takviye)	Enerji metabolizması, sinir sistemi desteği, alkol bağımlılığı, gebelikte destek, bariatrik cerrahi sonrası takviye	Whitfield et al., 2018; Said, 2011

📚 Bilimsel Kaynaklar

1. Institute of Medicine (US) Panel on Micronutrients. (1998). Thiamin. In Dietary Reference Intakes for Thiamin, Riboflavin, Niacin, Vitamin B6, Folate, Vitamin B12, Pantothenic Acid, Biotin, and Choline (pp. 58–86). National Academies Press. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK114306/
2. Whitfield, K. C., Bourassa, M. W., Adamolekun, B., Bergeron, G., Cox, L., Frayha, H. H., … & Talley, L. (2018). Thiamine deficiency disorders: diagnosis, prevalence, and a roadmap for global control programs. Annals of the New York Academy of Sciences, 1430(1), 3–43. https://doi.org/10.1111/nyas.13919
3. Said, H. M. (2011). Intestinal absorption of water-soluble vitamins in health and disease. Biochemical Journal, 437(3), 357–372. https://doi.org/10.1042/BJ20110326
4. Sechi, G., & Serra, A. (2007). Wernicke's encephalopathy: new clinical settings and recent advances in diagnosis and management. The Lancet Neurology, 6(5), 442–455. https://doi.org/10.1016/S1474-4422(07)70104-7
5. WHO/FAO. (2004). Vitamin and mineral requirements in human nutrition (2nd ed.). World Health Organization. https://www.who.int/publications/i/item/9241546123

B2 VİTAMİNİ

Vitamin B2 (Riboflavin), flavin mononükleotid (FMN) ve flavin adenin dinükleotid (FAD) gibi aktif koenzim formlarına dönüşerek, enerji metabolizması, redoks reaksiyonları, antioksidan savunma ve vitamin aktivasyonu gibi temel biyolojik süreçlerde görev alan, suda çözünebilen bir vitamindir.

Başlık	Açıklama	Bilimsel Kaynak
Kimyasal Adı	Riboflavin (Vitamin B₂)	Institute of Medicine, 1998
Çözünürlük	Suda çözünür	Wooley, 2003
Aktif Formları	Tiamin pirofosfat (TPP) – enzim kofaktörü olarak aktif form	Institute of Medicine, 1998
Fizyolojik Görevleri	- Karbonhidrat metabolizması (ATP üretimi) - Nörotransmitter sentezi - Sinir, kas ve kardiyovasküler sistem işlevleri	Whitfield et al., 2018; Said, 2011
Eksiklik Belirtileri	- Beri-beri (nörolojik ve kardiyak) - Wernicke-Korsakoff sendromu (alkolizmle ilişkili)	Sechi & Serra, 2007; Whitfield et al., 2018
Günlük Gereksinim (RDA)	- Erkek (≥19 yaş): 1.2 mg/gün - Kadın (≥19 yaş): 1.1 mg/gün	Institute of Medicine, 1998
Besin Kaynakları	Tam tahıllar, kabuklu yemişler, baklagiller, ayçekirdeği, et (özellikle domuz eti), karaciğer	WHO/FAO, 2004
Kullanım Alanları (Takviye)	Enerji metabolizması, sinir sistemi desteği, alkol bağımlılığı, gebelikte destek, bariatrik cerrahi sonrası takviye	Whitfield et al., 2018; Said, 2011

 

📚 Bilimsel Kaynaklar

1. Institute of Medicine (US) Panel on Micronutrients. (1998). Riboflavin. In Dietary Reference Intakes for Thiamin, Riboflavin, Niacin, Vitamin B6, Folate, Vitamin B12, Pantothenic Acid, Biotin, and Choline (pp. 87–122). National Academies Press. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK114318/
2. Powers, H. J. (2003). Riboflavin (vitamin B-2) and health. The American Journal of Clinical Nutrition, 77(6), 1352–1360. https://doi.org/10.1093/ajcn/77.6.1352
3. Wooley, J. A. (2003). Characteristics of riboflavin and its role in health and disease. Nutrition Reviews, 61(3), 80–83. https://doi.org/10.1301/nr.2003.mar.80-83
4. Ashoori, M., & Saedisomeolia, A. (2014). Riboflavin (vitamin B2) and oxidative stress: a review. The British Journal of Nutrition, 111(11), 1985–1991. https://doi.org/10.1017/S0007114514000178
5. WHO/FAO. (2004). Vitamin and mineral requirements in human nutrition (2nd ed.). World Health Organization. https://www.who.int/publications/i/item/9241546123

B3 VİTAMİNİ

Vitamin B₃ (Niasin), nikotinik asit ve nikotinamid formlarında bulunan, NAD⁺ ve NADP⁺ koenzimlerinin sentezinde görev alan, enerji üretimi, DNA onarımı ve hücresel sinyallemede hayati rol oynayan suda çözünebilir bir vitamindir.

Başlık	Açıklama	Bilimsel Kaynak
Kimyasal Adı	Nikotinik asit ve nikotinamid (niyasinamid)	Institute of Medicine (1998); Bender (2003)
Çözünürlük	Suda çözünür	WHO/FAO (2004)
Fizyolojik Görevleri	NAD⁺ ve NADP⁺ koenzimlerinin öncüsüdür; enerji metabolizmasında (ATP sentezi), DNA onarımı, hücresel redoks dengesi ve sinyal iletiminde görevlidir.	Institute of Medicine (1998); Sauer & Okun (2005)
Eksiklik Belirtileri	Pellagra (3D): Dermatit, Diyare, Demans	WHO/FAO (2004); Sauer & Okun (2005)
Günlük Gereksinim (RDA)	-Yetişkin erkek: 16 mg NE/gün -Yetişkin kadın: 14 mg NE/gün	WHO/FAO (2004); IOM (1998)
Besin Kaynakları	Tavuk, hindi, balık, yer fıstığı, tam tahıllar, karaciğer	Bender (2003); WHO/FAO (2004)
Kullanım Alanları (Takviye)	Enerji metabolizması desteği, sinir sistemi sağlığı, cilt sağlığı, kolesterol regülasyonu	Bender (2003); Sauer & Okun (2005)

 

📚 Bilimsel Kaynaklar

1. Institute of Medicine (US) Panel on Micronutrients. (1998). Niacin. In Dietary Reference Intakes (pp. 123–149). National Academies Press. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK114310/
2. Bender, D. A. (2003). Nutritional Biochemistry of the Vitamins (2nd ed.). Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511541643
3. Sauer, S. W., & Okun, J. G. (2005). Nicotinamide metabolism in health and disease. Molecular Neurobiology, 31(1–3), 21–29. https://doi.org/10.1385/MN:31:1-3:021
4. WHO/FAO. (2004). Vitamin and mineral requirements in human nutrition (2nd ed.). World Health Organization. https://www.who.int/publications/i/item/9241546123

B5 VİTAMİNİ

B5 vitamini (pantotenik asit), koenzim A’nın yapısına katılarak enerji üretimi, yağ ve hormon sentezi, hücresel büyüme ve sinir sistemi sağlığı gibi temel metabolik işlevlerde rol oynayan suda çözünebilen bir B vitamini türüdür.

Başlık	Açıklama	Bilimsel Kaynak
Kimyasal Adı	Pantotenik Asit	Institute of Medicine, 1998
Çözünürlük	Suda çözünür	Smith & German, 2005
Aktif Formu	Koenzim A (CoA) ve Acyl Carrier Protein (ACP)	Lehninger et al., 2017
Fizyolojik Görevleri	- Karbonhidrat, yağ ve protein metabolizmasında görev alır - Enerji üretimi (ATP) - Yağ asidi, steroid hormon ve asetilkolin sentezi	IOM, 1998; Tahiliani & Beinlich, 1991
Eksiklik Belirtileri	- Halsizlik, baş ağrısı - İrritabilite, depresyon - Kas spazmları - “Yanan ayaklar sendromu” (burning feet syndrome)	Smith & German, 2005; Tahiliani & Beinlich, 1991
Günlük Gereksinim (RDA)	- Yetişkin erkek & kadın: 5 mg/gün - Gebe: 6 mg/gün - Emziren: 7 mg/gün	Institute of Medicine, 1998
Besin Kaynakları	Et, tavuk, yumurta, süt, tam tahıllar, avokado, mantar, brokoli	WHO/FAO, 2004
Kullanım Alanları (Takviye)	Enerji metabolizması desteği, stresle ilişkili semptomların azaltılması, cilt sağlığı, yara iyileşmesi	Smith & German, 2005; Lehninger et al., 2017

 

📚 Bilimsel Kaynaklar

1. Institute of Medicine (US) Panel on Micronutrients. (1998). Pantothenic Acid. In Dietary Reference Intakes (pp. 340–357). National Academies Press. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK222327/
2. Lehninger, A. L., Nelson, D. L., & Cox, M. M. (2017). Lehninger Principles of Biochemistry (7th ed.). Macmillan.
3. Smith, C. M., & German, B. J. (2005). Introduction to the B vitamins. In Present Knowledge in Nutrition (9th ed., pp. 281–289). ILSI Press.
4. Tahiliani, A. G., & Beinlich, C. J. (1991). Pantothenic acid in health and disease. Vitamins and Hormones, 46, 165–228. https://doi.org/10.1016/S0083-6729(08)60617-0
5. WHO/FAO. (2004). Vitamin and mineral requirements in human nutrition (2nd ed.). World Health Organization. https://www.who.int/publications/i/item/9241546123

B6 VİTAMİNİ

B6 Vitamini (Piridoksin), piridoksin, piridoksal ve piridoksamin formlarında bulunan, aminoasit metabolizması, nörotransmitter sentezi, bağışıklık desteği ve hemoglobin üretimi gibi birçok temel fizyolojik süreçte yer alan, koenzim olarak işlev gören suda çözünebilir bir vitamindir.

Başlık	Açıklama	Bilimsel Kaynak
Kimyasal Adı	Piridoksin (PN), Piridoksal (PL), Piridoksamin (PM)	Institute of Medicine, 1998
Aktif Formu	Piridoksal 5'-fosfat (PLP) – enzimatik kofaktör	Leklem, 2001
Çözünürlük	Suda çözünür	IOM, 1998
Fizyolojik Görevleri	- Aminoasit metabolizması - Nörotransmitter sentezi (serotonin, dopamin, GABA) - Hemoglobin üretimi- Bağışıklık sistemi işlevi - Homosistein regülasyonu	Dakshinamurti, 2005; Miller, 2003
Eksiklik Belirtileri	- Depresyon, irritabilite - Periferik nöropati- Anemi - Uyku bozuklukları - Bağışıklık zayıflığı	Leklem, 2001; Miller, 2003
Günlük Gereksinim (RDA)	- Erkek (19-50 yaş): 1.3 mg/gün - Kadın (19-50 yaş): 1.3 mg/gün - Gebe: 1.9 mg/gün - Emziren: 2.0 mg/gün	IOM, 1998
Besin Kaynakları	Tavuk, somon, muz, avokado, tam tahıllar, patates, ıspanak, ceviz	WHO/FAO, 2004
Kullanım Alanları (Takviye)	- Depresyon ve anksiyete desteği - PMS semptomlarının yönetimi - Bağışıklık fonksiyonu - Kardiyovasküler destek (homosistein düşürme)	Miller, 2003; Dakshinamurti, 2005

 

📚 Bilimsel Kaynaklar

1. Institute of Medicine (US) Panel on Micronutrients. (1998). Vitamin B6. In Dietary Reference Intakes for Thiamin, Riboflavin, Niacin, Vitamin B6, Folate, Vitamin B12, Pantothenic Acid, Biotin, and Choline (pp. 150–195). National Academies Press. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK114313/
2. Leklem, J. E. (2001). Vitamin B6: a status report. Journal of Nutrition, 131(4), 1341S–1348S. https://doi.org/10.1093/jn/131.4.1341S
3. Dakshinamurti, K. (2005). Vitamin B6 in neurologic function. In Present Knowledge in Nutrition (9th ed., pp. 269–280). ILSI Press.
4. Miller, A. L. (2003). The methionine-homocysteine cycle and its effects on cognitive diseases. Alternative Medicine Review, 8(1), 7–19. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12635493/
5. WHO/FAO. (2004). Vitamin and mineral requirements in human nutrition (2nd ed.). World Health Organization. https://www.who.int/publications/i/item/9241546123

B9 VİTAMİNİ

Folik asit (Vitamin B9), DNA sentezi, hücre bölünmesi ve nöral gelişim gibi temel biyolojik süreçlerde görev yapan, genellikle takviyelerde ve güçlendirilmiş gıdalarda kullanılan sentetik bir B vitamini formudur. Doğal formu folattır.

Başlık	Açıklama	Bilimsel Kaynak
Kimyasal Adı	Pteroylmonoglutamik Asit (Sentetik form); Folat (Doğal form)	Institute of Medicine, 1998
Çözünürlük	Suda çözünür	Crider et al., 2011
Aktif Formları	Tetrahidrofolat (THF), 5-metiltetrahidrofolat (5-MTHF)	Stover, 2004
Fizyolojik Görevleri	- DNA ve RNA sentezi - Hücre bölünmesi ve büyümesi - Nöral tüp gelişimi- Homosistein → metiyonin dönüşümü (methylation reaksiyonları)	Bailey & Gregory, 1999; Stover, 2004
Eksiklik Belirtileri	- Megaloblastik anemi - Nöral tüp defektleri (spina bifida, anensefali) - Yorgunluk, dilde ağrı - Bilişsel yavaşlama, depresyon	Crider et al., 2011; Institute of Medicine, 1998
Günlük Gereksinim (RDA)	- Yetişkinler: 400 µg DFE - Gebeler: 600 µg DFE - Emzirenler: 500 µg DFE (DFE: diyet folat eşdeğeri)	Institute of Medicine, 1998
Besin Kaynakları	Koyu yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, brokoli), baklagiller, turunçgiller, karaciğer, yumurta, takviyeli tahıllar	WHO/FAO, 2004
Kullanım Alanları (Takviye)	- Gebelikte nöral tüp defekti riskini azaltma - Kardiyovasküler koruma - Anemi önleme - Bilişsel işlevlerin desteklenmesi	Crider et al., 2011; Stover, 2004

 

📚 Bilimsel Kaynaklar

1. Institute of Medicine (US) Panel on Micronutrients. (1998). Folate. In Dietary Reference Intakes for Thiamin, Riboflavin, Niacin, Vitamin B6, Folate, Vitamin B12, Pantothenic Acid, Biotin, and Choline (pp. 196–305). National Academies Press. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK114310/
2. Bailey, L. B., & Gregory, J. F. (1999). Folate metabolism and requirements. The Journal of Nutrition, 129(4), 779–782. https://doi.org/10.1093/jn/129.4.779
3. Crider, K. S., Bailey, L. B., & Berry, R. J. (2011). Folic acid food fortification—its history, effect, concerns, and future directions. Nutrients, 3(3), 370–384. https://doi.org/10.3390/nu3030370
4. Stover, P. J. (2004). Physiology of folate and vitamin B12 in health and disease. Nutrition Reviews, 62(6), S3–S12. https://doi.org/10.1301/nr.2004.jun.S3-S12
5. WHO/FAO. (2004). Vitamin and Mineral Requirements in Human Nutrition (2nd ed.). World Health Organization. https://www.who.int/publications/i/item/9241546123

B12 VİTAMİNİ

Vitamin B12 (Kobalamin), DNA sentezi, sinir hücrelerinin sağlığı, kırmızı kan hücresi üretimi ve homosistein metabolizması gibi yaşamsal işlevlerde görev alan, yalnızca hayvansal kaynaklarda bulunan, suda çözünebilen bir vitamindir.

Başlık	Açıklama	Bilimsel Kaynak
Kimyasal Adı	Kobalamin	Institute of Medicine, 1998
Aktif Formları	Metilkobalamin, Adenosilkobalamin	O'Leary & Samman, 2010
Çözünürlük	Suda çözünür	Allen, 2008
Fizyolojik Görevleri	- DNA ve RNA sentezi - Kırmızı kan hücresi üretimi - Sinir hücresi miyelinleşmesi - Folat metabolizması - Homosistein detoksifikasyonu	Institute of Medicine, 1998; O'Leary & Samman, 2010
Eksiklik Belirtileri	- Megaloblastik anemi - Yorgunluk, hafıza zayıflığı - Nörolojik bozukluklar (parestezi, denge kaybı) - İleri düzeyde nörodejeneratif hasar	Allen, 2008
Günlük Gereksinim (RDA)	- Yetişkinler: 2.4 µg/gün - Gebe: 2.6 µg - Emziren: 2.8 µg	Institute of Medicine, 1998
Besin Kaynakları	Karaciğer, kırmızı et, balık, yumurta, süt ürünleri (yalnızca hayvansal gıdalarda bulunur), bazı takviyeli ürünler (vejetaryenler için)	Roth et al., 1996; WHO/FAO, 2004
Kullanım Alanları (Takviye)	Anemi tedavisi, yaşlılarda nörolojik koruma, vegan/vejetaryen beslenmede destek, kognitif sağlık, enerji metabolizması	O'Leary & Samman, 2010; Allen, 2008

 

📚 Bilimsel Kaynaklar

1. Institute of Medicine (US) Panel on Micronutrients. (1998). Vitamin B12. In Dietary Reference Intakes for Thiamin, Riboflavin, Niacin, Vitamin B6, Folate, Vitamin B12, Pantothenic Acid, Biotin, and Choline (pp. 306–356). National Academies Press. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK114302/
2. O'Leary, F., & Samman, S. (2010). Vitamin B12 in health and disease. Nutrients, 2(3), 299–316. https://doi.org/10.3390/nu2030299
3. Allen, L. H. (2008). Causes of vitamin B12 and folate deficiency. Food and Nutrition Bulletin, 29(2_suppl1), S20–S34. https://doi.org/10.1177/15648265080292S105
4. Roth, J. R., Lawrence, J. G., & Bobik, T. A. (1996). Cobalamin (vitamin B12): biosynthesis and biological significance. Annual Review of Microbiology, 50, 137–181. https://doi.org/10.1146/annurev.micro.50.1.137
5. WHO/FAO. (2004). Vitamin and Mineral Requirements in Human Nutrition (2nd ed.). World Health Organization. https://www.who.int/publications/i/item/9241546123